Mieszkający od 25 lat w Londynie Australijczyk Paul Schütze to postać nietuzinkowa. Kompozytor muzyki ambient. Twórca instalacji dźwiękowych, graficznych, filmów i fotografii. Od młodzieńczych lat owładnięty obsesją zapachu fan i kolekcjoner perfum. Od 2012 roku artysta penetrujący element olfaktoryczny również w swej sztuce. Dał się poznać jako twórca instalacji inkorporujących zapach. W tymże 2012 roku zaperfumował własną kompozycją „In Libro De Tenebris” czarną księgę, którą umieścił jako eksponat wystawy poświęconej zmierzchowi drukowanych książek. Wystawa ta miała miejsce w antykwariacie Maggs Bors w Londynie. Zapach ten wzbudził wówczas ogromne zainteresowanie wśród zwiedzających wystawę, którzy koniecznie chcieli go nabyć, choć nie był na sprzedaż. Dotarł on do finałowej stawki Art & Olfaction Awards w 2015 roku. W tymże roku Paul zainstalował trzy zapachy w pomieszczeniach londyńskiego Sir John Soane Museum. Jego zapachowe dzieła spotykały się zawsze z dużym zainteresowaniem publiki i wywoływały poruszenie, podobnie jak niezwykła muzyka czy fotografie. Pod namową znajomych i fanów swego talentu Paul Schütze przystąpił do stworzenia pachnideł przeznaczonych do noszenia na skórze. Tak powstały perfumy, które swa premierę miały w 2016 roku, a które mam dziś okazję opisać.

Założeniem twórcy było zawrzeć w swych perfumach impresje zaczerpnięte z wyjątkowych momentów i miejsc w jego życiu. Tak jak jego muzyka ambient tworzona jest w oparciu o dźwięki „pobrane” z natury, tak jego perfumy korzystają z naturalnych esencji i portretują wybrany przez artystę wycinek czasu i/ lub przestrzeni.

Behind The Rain

„Wyspa na Morzu Egejskim: nagła gwałtowna burza; gdy kończy się burza, ciepło wschodzącego słońca na posiniaczonych liściach powoduje fale żywicznych zapachów, które spływają na nasze miejsce schronienia pod drzewem iglastym.”

Ten niezwykły moment, którego artysta sam niegdyś doświadczył będąc w Grecji, postanowił zawrzeć w swej zapachowej kompozycji. Trzeba przyznać, że efekt jest tyleż zaskakujący, co interesujący. Po kakofonicznym i nieokrzesanym wstępie, w którym rozmaite zapachowe molekuły (ich wspólnym mianownikiem jest wyczuwalne naturalne pochodzenie) szaleją jedna wokół drugiej bez żadnego ładu i składu (co może symbolizować ową gwałtowną burzę), następuje spokój: zapach układa się w aromatyczny akord z dominującą nutą iglakowych pinenów. Ta lekko terpenowa i lekko mentolowa nuta ustępuje z czasem słodko-zielonej woni żywicznej (mastyks). Olfaktoryczne wizje artysty finiszują na skórze w postaci drzewno-żywicznego akordu, z którego wybija się esencja wetywerii i mchu. Echa iglaków są tu jednak wciąż obecne i pozostają w zapachowym spektrum znacznie dłużej, niż to się początkowo wydaje.

Całość pachnie bardzo naturalnie i nieco chaotycznie, jakby artysta nie panował nad pachnącą materią i poddając się siłom pozostawił swe dzieło „grze przypadków”.

główne nuty: zielone, żywiczne, iglakowe

składniki: czarny pieprz, iglaki, kadzidło frankońskie, gerjpfrut, mastyks, kwiat lipy, mech, paczula, koper, wetyweria

 

Cirebon

„Noc na wyspie Jawa: nad brzegiem jeziora; pachnące dźwięki dworskiej orkiestry gamelanowej dryfują po wodzie, unosząc się w powietrzu niczym konstelacja migoczących owadów.”

Tu intro jest zdecydowanie konkretniejsze, ułożone i nawiązujące do klasyki. Cytrusy (bergamota, gorzka pomarańcza, petit grain, kwiat pomarańczy) tworzą bowiem mocny i ekspansywny koloński akord, ale obecne obok niego nuty wodno-kwiatowe (cyklamen, magnolia) przydają dodatkowego, osobliwego wymiaru. Całość oparta jest na drzewnym, wetiwerowo-cedrowym podkładzie i broni się moim zdaniem całkiem dobrze. Dodam, że koloński akord jest tu tylko pretekstem do szerszego olfaktorycznego obrazu.

„Cirebon” to moim zdaniem najbardziej udane pod względem technicznym pachnidło tej trylogii, choć w swym post-kolońskim charakterze może najmniej oryginalne, to jednak jego bardzo naturalna, wręcz naturalistyczna nuta, nieco „brudnawa” i zadziorna, nieokrzesana, z wyraźnym drzewnym finiszem, wyróżnia go na tle tego jakże szeroko reprezentowanego gatunku.

główne nuty: cytrusowe, kwiatowe, drzewne

składniki: bergamotka, gorzka pomarańcza, kwiat pomarańczy, petit grain, cyklamen, magnolia, cedr, sandałowiec, wetyweria

Tears of Eros

„Studio artysty: Zima; kadzidło z Sanju Sangendo z Kioto, miska odrzuconej skórki z klementynki i nocny hiacynt; księżycowe powietrze z otwartych okien: te zapachy łączą się w narkotyczne, mocne, żywe kadzidło.”

Najgęstszy, najbardziej mroczny aromat z opisywanej trójki, którego wstępny, mocno zielony i od razu wyczuwalnie żywiczny oraz delikatnie kadzidlany akord stopniowo traci na soczystej zieloności i przechodzi w skondensowaną mieszankę ciepłych i gęstych żywic, które najpierw przybierają aromat mocnej whiskey, później zaś finiszują ambrową głębią. „Tears of Eros” pachnie zielonymi sokami, mchem, żywicami, ambrą. Jego amorficzny charakter jest dla mnie dowodem na dominujący (jeżeli nawet nie wyłączny) udział naturalnych esencji w formule. Mam wrażenie, jakby autor zmieszał kilka(naście) dość ciężkich molekularnie olejków i esencji, przez co osiągnął efekt tzw. „zupy” (perfumiarze lubią tak określać formułę, w której przekroczono magiczną liczbę ingrediencji powodując w efekcie olfaktoryczny chaos bez wyraźnego tematu, dominanty). O ile zarówno w „Behind the Rain”, jak i w „Ciberon” z łatwością znajdziemy temat, oś, dominantę (w pierwszym jest to nuta iglakowa, w drugim akord koloński), o tyle w „Tears of Eros” jest to chyba niemożliwe.

To pachnidło jest jak okręt bez kotwicy. Można nim płynąć, ale nie sposób przycumować w żadnym porcie…Troszkę strasznie…

składniki: ambra, benzoina, kardamon, cedr, kadzidło frankońskie, klementynka, gwajak, hiacynt, labdanum, masło irysowe, różowy pieprz

Nietypowe, nieokrzesane, bardziej intuicyjne niż zaprojektowane. Naturalistyczne. Kompozycyjnie zdecydowanie amatorskie. Bardziej perfumowy punk rock niż ambient. Zamknięte w bardzo estetyczne walcowate flakony a’ la Frederic Malle, sugerujące elegancję i szyk, których wewnątrz nie znajdziemy. Takie są pachnidła Paula Schütze. Przypominają mi twórczość Josha Lobba i jego Slumberhouse, choć Lobb potrafi jednak nieco więcej. Wykorzystane w nich naturalne esencje są trochę niby poukładane, trochę pozostawione samym sobie, z ich tendencją do gubienia azymutu. Te perfumy to propozycje dla perfumowych buntowników, anty-mainstreamowców, zapachowych wywrotowców i anarchistów, a więc z pewnością nie dla mnie…

 

 

PS. Pachnidła Paula Schütze można przetestować i nabyć w warszawskiej perfumerii MoodScentBar.